KOOG AAN DE ZAAN – Machteloosheid, wanhoop en eenzaamheid lopen als een rode draad door de gedichten van Lucinda van de Ven (33). Daarin probeert ze het verdriet om de dood van haar zus Nadia een plek te geven. Tien jaar nadat Nadia bruut werd vermoord in een Utrechts studentenhuis, zijn Lucinda’s gedichten nu gebundeld.
IRIS VAN DEN BOOM
In haar ouderlijk huis in Koog aan de Zaan gaat Lucinda van de Ven zitten aan de eettafel. Onder de goedkeurende blikken van haar vermoorde zus Nadia, die vanaf tientallen foto’s, schilderijen en tekeningen de kamer inkijkt. Nadia als kind tijdens sinterklaas, Nadia als puber op een paard en Nadia als zelfbewuste jonge vrouw.
Nadia van de Ven werd op dinsdagmiddag 1 oktober 2002 doodgeschoten in haar studentenhuis in Utrecht. Ze was toen 25 jaar jong. Haar huisbaas Pascal F. schoot met een pistoolmitrailleur, toen ze onderaan de trap stond te bellen met een vriendin. De ex-Bosniëganger ging door het lint na eerdere irritaties over katten, een fiets en een wasmachine. Hij werd veroordeeld tot 20 jaar cel plus tbs met dwangverpleging.
,,In april ging het opeens niet goed met me,” vertelt zus Lucinda. ,,Ik liep vast op mijn werk en kon me niet meer concentreren op de gewoonste dingen. Ergens voelde ik dat het met Nadia te maken had. Dit was het jaar waarin ze 10 jaar dood was. Vermoord. Emoties die ik inmiddels naar de achtergrond had verdrongen, drongen zich op. Daar was het weer: de grote leegte. Alsof na 10 jaar het verdriet zich opnieuw aandient.”
In die 10 jaar schreef Lucinda gedichten over de band die ze samen hadden en over de wanhoop, de machteloosheid en eenzaamheid waarin ze is achtergebleven. ,,Nadia was mijn grote zus, aan wie ik me spiegelde. Als ik ergens mee zat, ging ik naar haar. Ben ik nu nog wel een zus, nu ze er niet meer is?”
‘Vriendschap bleek niet bestand tegen mijn verdriet’
Moeder Minke van de Ven (68) luistert mee. Alles wat Lucinda vertelt, is pijnlijk herkenbaar. Ook voor haar is 2012 een afschuwelijke mijlpaal. Een punt waarop ze gedwongen wordt terug te kijken, zonder het echt te willen. ,,Mijn tranen komen weer, na 10 jaar bijna als nooit tevoren. Ik leefde jaren op de automatische piloot. Het verdriet om Nadia was er altijd, maar echt met anderen daarover praten lukte niet. Want de buitenwereld kan daar niet tegen: een rouwend mens.”
Nadia’s vader overleed een jaar na de moord op Nadia aan kanker. En dus waren moeder en dochter Van de Ven op elkaar aangewezen. Samen tot twee keer toe de dood in hun gezin te moeten dragen en delen, maakt het zwaar. Heel zwaar.
Vrienden
De revalidatiearts in opleiding vertelt hoe haar studiegenoten van toen het stuk voor stuk lieten afweten. Met moeite is ze er in geslaagd een nieuwe vriendenkring op te bouwen. Lucinda: ,,Ik wilde praten. Blijven praten over mijn zus. Over de leegte, over mijn eigen gevoel. Het enige wat ik nodig had, was mensen die luisterden. Zonder advies of hun eigen verhalen. Maar ik merkte dat het te confronterend werd voor anderen. Ook voor familie trouwens. Dood is taboe, maar moord nog veel meer.”
Net als haar moeder merkte ook Lucinda dat vriendinnen steeds minder van zich lieten horen. ,,Ze wisten niet meer wat ze tegen me moesten zeggen. Ze liepen tegen hun eigen onmacht aan. Ik werd boos omdat we elkaar kwijtraakten. En waarom? Omdat zo ontzettend vee onuitgesproken bleef. De prille vriendschappen bleken niet bestand tegen mijn verdriet.”
Het onbegrip komt vaker terug in haar gedichten. Aanvankelijk opgeschreven in dagboeken, nu op glanzend papier in de bundel Parels van Verdriet, rijk geïllustreerd met schilderijen van haar vader en sculpturen van haar moeder. Want ook moeder Minke vond na de moord op haar dochter houvast in de kunst. In stukken massief steen hakt ze haar verdriet.
Afstand
Minke spande na de rechtszaak een civiele procedure aan tegen de moordenaar van haar dochter. Hij werd veroordeeld tot het betalen van 10.000 euro voor de posttraumatische stress stoornis die ze opliep door de moord. Ze wijst naar een groene sculptuur, waarin twee kleine cirkels en twee armen te onderscheiden zijn. Moeder en kind. Het is haar meest recente stuk. ,,Mijn docente ontwaarde een kleine ruimte tussen de twee figuren. Voor het eerst een beetje voorzichtige afstand.”
Bron: Algemeen Dagblad, 29 december 2012
